Chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam cần định hướng lại để tận dụng cơ hội chuyển đổi số và chuyển đổi xanh
Theo Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), chính sách phát triển công nghiệp ưu tiên và công nghiệp mũi nhọn của Việt Nam đang gặp nhiều thách thức, với sự phân tán và thiếu trọng tâm dẫn đến việc sử dụng nguồn lực chưa hiệu quả. Trong bối cảnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang là xu hướng toàn cầu, ngành công nghiệp Việt Nam đối mặt với sức ép lớn trong việc cải cách và điều chỉnh chiến lược phát triển.
Áp lực điều chỉnh chính sách công nghiệp
Tại hội thảo ngày 20/12, bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng CIEM, nhận định Việt Nam đang chịu sức ép lớn trong việc thích ứng với kỷ nguyên số, công nghệ cao và các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên, và phát triển bền vững.
“Mô hình phát triển mới đòi hỏi xác định các ngành có lợi thế cạnh tranh dài hạn, đồng thời nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và khả năng tự chủ của nền kinh tế,” bà Minh chia sẻ. Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra sức ép tích cực, đòi hỏi chính sách công nghiệp phải được điều chỉnh phù hợp cả về nội dung lẫn phương thức thực hiện.
Trong những thập niên qua, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng được vị trí trên bản đồ sản xuất quốc tế với các mặt hàng như điện tử, dệt may, và da giày. Tuy nhiên, năng suất lao động khiêm tốn và năng lực thích ứng với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh vẫn là những thách thức lớn đối với ngành công nghiệp.
Nâng cao hàm lượng công nghệ và năng lực cạnh tranh
Theo ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp của CIEM, phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, chế biến sâu và ứng dụng công nghệ số là giải pháp quan trọng để củng cố năng lực cạnh tranh quốc gia. CIEM cũng khuyến nghị cần chủ động nắm bắt cơ hội hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời điều chỉnh chính sách công nghiệp theo hướng tập trung vào các ngành kinh tế trọng điểm.
Việt Nam cần tập trung vào các giải pháp như:
- Đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm giá trị gia tăng cao.
- Thu hút đầu tư nước ngoài chất lượng, đặc biệt vào lĩnh vực công nghệ.
- Hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
“Cải cách thủ tục hành chính, thiết lập khung pháp lý linh hoạt và tạo điều kiện tiếp cận tài chính sẽ giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản và nâng cao năng lực tự chủ,” ông Dương nhấn mạnh.
Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tàu và nâng cao giá trị trong chuỗi cung ứng
Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng việc hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tàu là giải pháp hiệu quả để nâng cao vai trò của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, việc hỗ trợ cần được thực hiện với liều lượng và cách thức phù hợp để tránh lợi ích nhóm và đảm bảo tuân thủ các cam kết quốc tế.
Những cải cách và định hướng chính sách kịp thời sẽ là yếu tố quyết định, giúp ngành công nghiệp Việt Nam không chỉ vượt qua thách thức mà còn tận dụng cơ hội từ các xu hướng mới, hướng đến phát triển bền vững và tự chủ hơn trong tương lai.
